DEYİMLER SÖZLÜĞÜ

-A-
• Abacı kebeci : Olur olmaz kimseler,ne olduğu belirsiz kişiler
• Abanmak : Birine yük olmak,onun sırtından geçinmek
• Acemilik etmek : Düşüncesizce hareket etmek
• Açık bono vermek : Bir kimseye,istediği gibi davranma yetkisi vermek
• Adama benzemek : Düzelmek,göze hoş görünmek
• Af buyurunuz : Özür dilemeyi ifade eden bir deyim
• Agop'un kazı gibi yutmak : Önüne konulan her yemeği çabuk yemek
• Ağız gevşekliği : Sır tutmak hali
• Ah edip eh işitmek : Daima feryat etmek
• Ak sakaldan yok sakala gelmek : Çok yaşlanmak
• Alavere dalavere,Kürt Mehmet nöbete : Bir işte bütün yükü, sorumluluğu yetersiz kişiye bırakma durumunda söylenir.
• Allah hakkı için : Doğruyu söylemesi istenen kimseye verilen söz
• Amma da yaptın : Olmayacak bir şey söyledin anlamında.
• Arabayı düze çıkartmak : Sonunda işini kolaylaştırmak
• Astarı yüzünden pahalı : Gerçek değerinden fazlaya mal olmak
• Aşüftelik etmek : Hafif ve işveli davranmak
• Atma Recep din kardeşiyiz : Biz birbirimizin ne olduğunu biliriz' anlamında kullanılır.
• Ayvaz kasap hepsi bir hesap : Hepsi aynı hesaba geliyor anlamında.
• Azrail olmak : Çok korkulu ve zorba olmak

-B-
• Baba,baba değil iskele babası : Saygı duyulmayan,hayırsız baba
• Başına feleğin tokmağı inmek : Bir felakete uğramak
• Bela aramak : Kavga sebebi yaratmak.
• Ben sarhoş,yolcu sarhoş : Herkesin garip bir tutum içinde bulunduğunu anlatmak için kullanılır.
• Beyni sulanmak : Bunamak.
• Bıyıkları balta kesmez olmak : Güçlü olmak,kimseden korkmamak
• Bızdık : Ufak çocuk
• Binin yarısı beş yüz o da ben de yok : Düşünceli kimseleri avutmak için teselli mahiyetinde söylenir.
• Bir avuç toprak olmak : Ölmek
• Bir çırpıda : O anda
• Boşlamak : İlgisiz davranmak,ilgiyi kesmek
• Boyunun ölçüsünü almak : Biri tarafından ağzının payı verilmek
• Bulanık suda balık avlamak : Karışıklıktan yararlanıp menfaatini kollamak
• Burnu kokuyu iyi almak : Her şeyi önceden sezmek
• Büyüklük göstermek : Bağışlamak
• Büyük söylemek : Övünmek

-C-
• Cafer ağanın abdest suyu : Tatsız,tuzsuz
• Caka yapmak : Gösteriş yapmak
• Cana işlemek : Çok tesir etmek
• Can atmak : Çok istemek
• Can ciğer : Samimi
• Candan yanmış : Adamakıllı tutulmuş
• Canı burnuna gelmek : Bir işte çok eziyet ve sıkıntı çekmek
• Canını şeytana satmak : Kötü işlerle uğraşmak
• Canın sağ olsun : Bir ziyan için söylenen teselli sözü
• Ceddine okumak : Soyuna sövmek
• Ceffel kalem etmek : Hemen hüküm vermek
• Cephe almak : Düşmanca hal takınmak
• Cıcığı çıkmak : Çok hırpalanmak
• Ciğeri beş para etmez : Değersiz kişi
• Cihan alem bilmek : Herkes tarafından bilinmek
• Cin fikirli : Çok zeki,açıkgöz
• Cumbadak dalmak : Ani olarak girmek,dalmak
• Curcuna koparmak : Gürültüyle çevreyi karıştırmak
• Curcunaya kalkmak : Kavga ve gürültü çıkarmaya kalkmak

-Ç-
• Çabalama kaptan ben gidemem : Boşuna çabalama anlamında.
• Çaçaron : Kavgacı,şirret
• Çağı geçmek : Yaşlanmak
• Çala kalem : Durmaksızın yazarak
• Çehresi atmak : Rengi sararmak
• Çehre uzatmak : Küsmek,somurtmak
• Çek arabanı : Defol anlamında
• Çeşnisine bakmak : Lezzetine bakmak
• Çevir kazı yanmasın : Sözünü çeviren kimseler için söylenir.
• Çıkmaz ayın son çarşambası : Belirsiz ve uzak zaman
• Çiğ süt emmiş olmak : Soysuz ve namussuz olmak
• Çileden çıkmak : Hiddetlenerek sabrın taşması
• Çizmeden yukarı çıkmak : Haddini bilmemek
• Çoban kulübesinde padişah rüyası görmek : Durumuna uygun düşmeyen büyük ve olmayacak hayallere kapılmak
• Çorbada tuzu bulunmak : Emeği geçmiş olmak
• Çömlek hesabı : Baştan savma hesap
• Çöpçatan çatmak : Kısmet olmak
• Çürük tahtaya basmak : Umduğunu bulamamak,aldanmak

-D-
• Dağarcıkta bir şey kalmamak : Her şeyi yitirmek
• Dalavere : Oyun,hileli iş
• Davulu yarık : Sır saklamayan,önüne gelene içini döken
• Dekbaz : Hileci
• Demir gibi olmak : Sağlam ve sıhhatte olmak
• Devede kulak : Kıyaslanan şeyler arasındaki orantısızlığı belli etmek için kullanılır.
• Dırdır etmek : Yerli yersiz söylenip durmak
• Dikili ağacı olmamak : Malı mülkü olmamak
• Dili çetrefilli olmak : Rahat ve düzgün konuşamamak
• Dilini zaptetmek : Konuşmamak
• Dişini sökmek : Zararsız hale getirmek
• Dokuz doğurmak : Korkudan ve heyecandan bitmek
• Dolmaları yutmak : Kanmak,aldanmak
• Dostlar alışverişte görsün : Laf olsun diye iş yapanlar için söylenir.
• Döner taşım yok,öter kuşum yok : Hiçbir şeye sahip olmamak
• Dört dirhem bir çekirdek : Şık giyimli kimse
• Dudukuşu : Geveze
• Dümen suyundan gitmek : Karşısındakinin huyuna göre davranmak
• Dünyaya kazık kakmak : Ölmemek

-E-
• Ebussuut Efendi'nin gelini : Eski moda giyinen kadın
• Eceline susamak : Tehlikeli işlere girişmek
• Edepsizliği gündeliğe takılmak : Edepsizliği alışkanlık haline getirmek
• Efendilik yapmak : Saygılı hareket etmek
• Efendizadem : Beyim anlamında bir hitap
• Eğrisi doğrusuna gelmek : Uygunsuz yapılan işin tesadüfen uyumlu bitmesi
• Ekmeği dizinde : Nankör
• Elemtere fiş kem gözlere şiş : Nazar değmesin anlamında
• Eli çabuk : Tez iş gören
• Emeği geçmek : Bir işin yapılmasında yardımcı olmak
• Ensesinde boza pişirmek : Çok eziyet çektirmek
• Ermeni gelini gibi : Daima kırıtan,süzülen kadınlar için yapılan benzetme
• Ervahlarına yuf olsun : Sövgü
• Eski çamlar bardak oldu : Şartlar değişti anlamında kullanılır
• Eşek hoşaftan ne anlar : Anlayışsız,zevksiz insanlar için söylenir.
• Etek belde : Kıvrak ve becerikli
• Ev açmak : Ayrı ev tutmak
• Eyere de gelir semere de : Bütün işlere yarar anlamında
• Ez ez de suyunu iç : Hiç yararı olmayan bir işi tenkit etmek için kullanılır.
• Ezilip büzülmek : Aşırı sıkılgan davranmak

-F-
• Fahiş faize batakçı müşteri : Benzer kişilikteki insanlar birbirini kolay bulur manasında
• Faka basmak : Güç duruma düşmek
• Falcı değilim ya : Ben olacağı bilemem anlamında
• Fare düşse başı yarılır : Bir yerin yoksulluğunu anlatmak için kullanılır.
• Farfara : Ağzında sır tutamayan kimse
• Fasulye gibi kendini nimetten saymak : Kendine olduğundan fazla değer vermek
• Feleğin çemberinden geçmiş : Tecrübeli,bilmiş
• Felekten bir gün çalmak : Eğlenceli bir gün geçirmek
• Ferteği çekmek : Kaçmak
• Fesat kumkuması : Hep kötülük düşünen
• Fıkırdamak : Kesik kesik gülmek
• Fıldır fıldır aramak : Israrla ve telaşla aramak
• Fırın süpürgesi : Zayıf,uzun boylu kimse
• Fincancı katırlarını ürkütmek : Kötü niyetli kişileri ürkütecek hareketlerde bulunmak
• Fitil almak : Öfkeyle parlamak
• Fol yok yumurta yok : Herhangi bir sebep veya ilişki bulunmaması
• Forsu kırılmak : İtibar ve onuru sarsılmak
• Fukara babası : Fakirleri kollayan kimse
• Fütur getirmek : Umutsuzluğa ve çaresizliğe düşmek

-G-
• Gafil baş,düşmana eş : İşlerinde hazırlıksız olan insan her zaman zor duruma düşebilir
• Gagasından yakalamak : Zayıf noktasından yakalamak
• Gavur ölüsü : Oldukça ağır
• Gavurun tembeli keşiş,Müslüman'ın tembeli derviş : Kendini büsbütün ibadete verip,dünyadan elini eteğini çeken kişiler için kinaye yollu söylenir.
• Gazali rana : Güzel,hoş ceylan gibi sevgili anlamında
• Geçmişi kandilli : Sövgü
• Gemi aslanı : Gösterişli,işe yaramayan adam
• Geyik etine girmek : Erginleşmek
• Gırtlağından kesmek : Yiyecek parasını kısıtlamak
• Giderayak : Gitmek üzereyken
• Girye bana hande sana : Önce karşısındakini düşünen kimsenin kullandığı bir deyim
• Giydirmek : Azarlamak
• Gök demir,yer bakır : İmkansızlıklar ve umutsuzluklar içinde bulunuşu anlatır.
• Gömlek değiştirmek : Tutum ve görüşlerini değiştirmek
• Göründü Sivas'ın bağları : Gerçekleşmesi beklenen bir şeyin ortaya çıktığına dair olanaklar belirdiğinde kullanılır.
• Göz nuru dökmek : Yapılan işte göz emeği bulunmak
• Güvendiği dağlara kar yağmak : Güveni sarsılmak